1880 yılında İstanbul’da doğmuş olan Ahmet Hikmet, deniz binbaşısı olarak görev yapan Murat Bey ve Vasfiye Hanımın oğullarıdır. Eğitimine İstanbul Tophane’de bulunan Nadire Mektebi adında mahalle mektebinde başlamıştır. Ailesinin isteği doğrultusunda deniz subayı olmaya karar veren Hikmet Onat, Kasımpaşa Rüştiyesini bitirdikten sonra Heybeliada’daki Mekteb-i Bahriye-e Şahane Askeri Okulu’nu bitirmiştir. Bu okullardaki dört yıllık eğitimin sonunda 1903 yılında güverte mühendisi teğmeni olmuştur. (Aslan,2018: s.32).
Heybeliada’daki Mekteb-i Bahriye-e Şahane Okulu’nda hoca Haşim Bey, iyi resim yapan öğrencilerini odasına alıp resim yaptırdığı bilinir. Hikmet Onat da o öğrencilerden biridir ve resim eğitimi de böylece başlamıştır. Resim derslerine devam eder ve daha iyi resimler yapmaya başlar. Askeri okul dönemini resim yaparak geçirmiş ve sergileri gezmiştir. Resim, Hikmet Onat için bir tutkuya dönüşmüş ve ressam olmak istemiştir. Askeri okulda tanıştığı Mehmet Ruhi Arel ile resim atölyesinde birlikte resim yapmışlar ve ikisi de okul bittiğinde ressam olmak istemiştir. Onat, askeri okulu bitirdiğinde iki yıl güverte mühendisi olarak çalışmıştır. Bu dönemde Sanayi Nefise Hanım isminde bir okulun açıldığını öğrenen Onat, okula kayıt olur. (Aslan, 2018: s.32-33).
1880 yıllarında, Sanayi Nefise Hanım Mektebi yüksekokul olarak kullanılmıştır. Bugün Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi olarak bildiğimiz okuldur. Bu dönemde sanat eğitimleri sivilleşmeye başlamıştır. Sanatçılar genellikle figür, porte çizmekten kaçınmışlardır ve natürmort tarzına yönelmiştir. (Akgül, 2014: s.2-3).
Meşrutiyet’in ilan edilmesinde sonra Osman Hamdi Bey’in aracılığıyla, güzel sanatlar alanında eğitim gören bir grup öğrenci Avrupa’ya gönderilmiştir. İbrahim Çallı, Hikmet Onat ve Mehmet Ruhi Arel’de Avrupa eğitimi sınavını kazanmış ve devlet bursu ile Paris’e eğitim görmeye gitmiştir. Hikmet Onat Paris’te Academiedes Beaux Arts isimli okulda eğitim almıştır. Klasik bir anlayışa sahip olan Academiedes Beaux Arts Akademisi, model çizimi, perspektif anatomi bilgisi ve sanat tarihi hakkında bilgi verilen bir eğitim sistemi vardır. Hikmet Onat Paris’te, Avrupa’nın kültürünü ve sanatını incelemiş ve yakından tanımıştır.
Hikmet Onat ailesinin isteğiyle askeri okullarda eğitim almış olsa da içinde hep var olmuş olan resim eğitimini de almıştır. I. Dünya savaşıyla birlikte İstanbul’a geri dönmüş eğitim aldığı okulda öğretmenliğe başlamıştır. Hikmet Onat 1914 Çallı Kuşağı Türk ressamlar içinde yer alır. Eserlerinde Paris’te eğitim aldığı dönemde izlenimcilik akımından etkilenmiş ve bu akımı eserlerine yansıtmıştır. Dönemin ahlaki değerlerinin uymamasından dolayı figür ve nü gibi çalışmalarını daha az yapmıştır. Bu etken onu manzara resimlerine itmiştir.
Hikmet Onat, 1917’de devletin kurduğu Şişli Atölyesi’nde savaş resimleri yapmıştır. İlk çalışmalarını yaptığı bu atölyede, çalışmaları insan figürlerinin olduğu büyük boyutlu kompozisyonlar olmuştur. 1920 yıllarında da büyük figürlü kompozisyon çalışmalarına devam etmiştir. Daha sonraları ise manzaralara resimlerine ağırlık verir. Onat, 1914 Çallı Kuşağı içerisinde renklere en çok hakim olan sanatçılardan biridir. Diğer sanatçılardan daha farklı manzara resimleri yapmıştır. 1914 kuşağındakilerden daha çok Fransız Empresyonizmine yakın olmuştur. Sanat hayatı boyunca doğaya bağlı bir sanatçı olmuştur.
Hikmet Onat İstanbul’a hayran bir sanatçıdır. Eserlerinin çoğunluğu İstanbul konulu ve İstanbul’daki yerlerden oluşmaktadır. Peyzaj resimleri yapmayı seven, aynı zamanda portrelerde yapan bir sanatçıdır. Hem resim yapmış hem de öğrencilere resim eğitimi vermiştir. Sanatçı 13 Mart 1977 yılında açtığı sergisinden hemen sonra 95 yaşında iken vefat etmiştir. Hayatı boyunca resim yaratma tutkusu olmuştur. Durmadan çalışıp üreten bir sanatçıdır. Sanatçı, sergi açma düşüncesi olmaksızın eserlerini üretmiştir. Hikmet Onat Cumhuriyet Dönemi ressamları içinde yer almış önemli ressamlardan biri olmuştur.
Sanatçının bu eserinde Sarıyer sahilinden bir kesiti tasvir etmiştir. Resmin büyük bir bölümünü kayıklar kaplamıştır. Arka düzlemde dağlar ve evler yer almıştır. Ön düzlemde kayıklar arka arkaya sırlanmış halde yapılmıştır. Resmin sol tarafında ön düzleme uzanmış olan ağaç dalı resme genişlik katmıştır. Pastel renk tonları kullanılmıştır.
Sanatçının bu resmi izlenimcilik akımının etkilerini yansıtmıştır. Resimde mekân algısı belirgin yapılmıştır. Manzara resimlerinden biri olan bu eserinde ön düzlemde ağaç ve otlar belli belirsiz halde çizilmiştir. Arka düzlemde bir su birikintisi, dağlar ve gökyüzü yer almıştır. Sanatçının savruk fırça darbeleri belirgin bir şekilde yapılmıştır. Resimde yeşil ve sarı renk tonları yoğun olarak kullanılmıştır.
Sanatçı bu eserinde İstanbul’un Bebek semtinden bir koyu çizmiştir. Ön düzlemde bir kayık küçük boyutlarda yapılmıştır. Arka düzlemde sağ tarafta evler sol tarafta ağaçların içinde tek minareli bir cami tasviri vardır. Evlerin, caminin ve kayığın yansımaları su üzerine aktarılmıştır. Sanatçının fırça darbeleri arka düzlemdeki dağlarda daha belirgin yapılmıştır. Sanatçı tablosunda soluk renkleri daha yoğun kullanmıştır. Sanatçının İstanbul’daki peyzaj resimlerinden biridir.
KAYNAKÇA
Aslan, Murat (2018). Hikmet Onat’ın Eserlerinde İstanbul, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akgül K., Elif (2014). Cumhuriyet Döneminde Geleneksel Tarzda Çalışan Türk Ressamlar, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Baytar, Mustafa (2010). Batı’da Eğitim Görmüş Türk Ressamları ve Aldıkları Eğitimin Sanatlarına Yansımaları, Yüksek Lisans Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Keskin Canan (2014). I. Dünya Savaşı ve Sonrası Türkiye’de Kültür Sanat Ortamı ve Türk Resmi, Gazi Akedemik Bakış.
